Pamięć

Jak każde wielkie wydarzenie, to, co zdarzyło się pod Smoleńskiem osiem lat temu posiada treść podwójną: konkretną, “widzialną” – nagle unicestwienie dziewięćdziesięciu sześciu Polaków, którzy wyruszyli w podróż, by oddać hołd prochom swoich braci, zamordowanym i pochowanych w katyńskim lesie – i treść głębszą, symboliczną, ukazującą coś ważnego i wyjątkowego w historii.

Polacy, którzy przed te osiem lat dochowali wierności pamięci polskich bohaterów, ofiar nie “ślepego losu”, ale czyjegoś zbrodniczego planu, rozumieją i czują tę podwójność wymowy smoleńskiej tragedii.  Wiedzą, że niesie ona ważny komunikat. Jest przekazem dla nas, żyjących. Mówi, że skrajnie niebezpieczna dla jakichś ciemnych sił działających w świecie jest polska pamięć historii, więź z przodkami, polska wspólnota etyczna i duchowa. Ona jest prawdziwą potęgą tu, na ziemi, ona demaskuje i rozbija jakiś mroczny plan, dla którego realizacji owe siły nie wahają się użyć  unicestwiających życie ludzkie metod.

Jesteśmy więc o tę katastrofę historyczną w sensie doczesnym, politycznym, osłabieni – ale i wzmocnieni w sensie moralnym, duchowym. Nasza świadomość “samych siebie” jako wspólnoty stała się bogatsza, wzajemna duchowa więź uległa zacieśnieniu.

Jest też trzeci element, który jest opatrznościowym rezultatem tego tragicznego wydarzenia: widzimy, co stało się z ludźmi, innymi Polakami, którzy negują i wyśmiewają pamięć Smoleńska.  Jaki osiągnęli duchowy stan.  Słysząc i widząc to co produkują ich umysły w związku z  żałobą po naszych rodakach, jacy zostali strąceni tego kwietniowego ranka na “nieludzką ziemię”, otrzymujemy jedyny w swoim rodzaju materiał do przemyśleń. W jakim miejscu znajduje się człowiek pozbawiony wiary, a wraz z tą stratą – elementarnych ludzkich uczuć współczucia i solidarności, patriotyzmu i więzi z kulturą własnego kraju i naszej cywilizacji. Nie jest to obraz budujący. Jest to przestroga. To oni runęli tak naprawdę w otchłań, nieznaną dotąd naszym pokoleniom, w której szydzenie z czyjejś śmierci i z żałoby po kimś jest w dobrym tonie; spotyka się nie z potępieniem innych, ale z aprobatą, uznaniem, komplementami całego środowiska. Jest to coś w naszej kulturze nowego, nieobecnego nigdy wcześniej. Geneza tego zjawiska powinna być przedmiotem uważnej refleksji zwłaszcza katolików i ludzi Kościoła.

Na polskiej ziemi odbywa się bowiem oto konfrontacja między cywilizacją chrześcijańską a agresywnym pogaństwem.  Smoleńsk`2o10 był swego rodzaju katalizatorem, ujawnił to zjawisko oczom opinii publicznej, wydobył z cienia.

Już w latach trzydziestych XX wieku niektórzy katoliccy myśliciele byli jednak świadomi, że ono nadciąga, że staje się czymś wyczuwalnym w świecie. Hilaire Belloc pisał: “Sądząc po wszystkich podobieństwach historycznych oraz według ogólnych praw, jakie rządzą powstawaniem i rozkładem organizmów, można dojść do wniosku, że aktywna rola katolicyzmu w sprawach tego świata się skończyła, że w przyszłości, być może w najbliższej przyszłości, katolicyzm zginie. Obserwator katolicki zaprzeczyłby możliwości całkowitego wymarcia Kościoła. Jednak musi także śledzić historyczne paralele, musi także akceptować ogólne prawa rządzące wzrostem i rozpadem organizmów i musi skłaniać się – biorąc pod uwagę wszystkie zmiany, jakie zaszły w umysłowości człowieka – ku wyciągnięciu tragicznego wniosku, że nasza cywilizacja, która już przestała w głównej mierze być chrześcijańska, utraci całkowicie swój ogólny chrześcijański wydźwięk. Przewidywana przeszłość jest przyszłością pogańską i to przyszłością pogańską z nową i odpychającą formą pogaństwa, tym niemniej potężną i wszechobecną mimo całej swej ohydy”.

W dalszej części wywodu autor nie wyklucza jednak, że w historii świata, w historii Europy wydarzy się coś, co pozwoli słabnącemu katolicyzmowi zebrać siły i dokonać nowego odrodzenia się, zachowując i odradzając naszą ginącą cywilizację.

Nasi bracia polegli w polskim samolocie rankiem 10 kwietnia 2010 roku wiedzą już, jaki będzie finał. My zaś musimy wytrwać w tej walce i z Bożą pomocą nie dać się pokonać. Pamiętając, że skarbem najcenniejszym na tej ziemi, jakim zostaliśmy obdarowani – dziś zagrożonym, atakowanym, wyśmiewanym jak nigdy – jest nasza wiara w nadprzyrodzoną Bożą moc, w opatrznościowy Boży plan dla świata, w miłość Boga do nas, ludzi. Polska nie jest tu „przypadkiem” na drodze ewolucji społeczności ludzkiej, ale wspólnotą historyczną – etyczną i kulturową powstałą na fundamencie chrztu, chcianą przez Boga, prowadzoną i bronioną skutecznie przez tych, którzy Boga się nigdy nie wyparli.

Maksymilian Gierymski – Powstaniec z 1863 roku

Wspomnienie

Dzień byl chłodny, wietrzny, nijaki,

resztki śniegu leżały wśrod pól,

gdy raptownie zamilkły ptaki,

gdy zatrzymał się oddech i puls.

I stalowe niebo upadło

na codzienność bezpieczną i sytą,

coś w nas wtedy nagle umarlo,

coś w nas wtedy bezkarnie zabito.

Gdy półślepi w czasie ponurym

krążyliśmy strwożeni i niemi –

kiełkowały flagami mury

i wschodziły znicze spod ziemi.

Powracała znów solidarność,

a z nią wiara, nadzieja i miłość.

Coś w nas wtedy, w kwietniu umarlo,

ale coś się także zbudziło.

Marcin Wolski

(za: Nowe Państwo, kwiecień/2018)